De Vlaamse onderwijsinspectie gaat via schooldoorlichtingen na of de school haar maatschappelijke opdracht vervult en/of de gemeenschapsgelden op verantwoorde wijze worden gebruikt. Zij doet dit in opdracht van de overheid. Op basis van een doorlichting brengt de inspectie een advies uit over het al of niet erkennen of subsidiëren van scholen. Het inspectieteam heeft de volle bevoegdheid voor alle vakken die op school worden aangeleerd, met uitzondering van filosofische of godsdienstige vakken. Daarnaast heeft de inspectie een adviesfunctie naar het beleid toe. De informatie over de effecten van het gevoerde beleid op de scholen en het onderwijs in het algemeen is belangrijk voor de verdere uitstippeling van het beleid. De taken van de inspectie zijn bij wet vastgelegd.
Het inspectieteam:
- controleert de ontwikkeling en realisatie van de leerplannen die zijn goedgekeurd door de regering;
- controleert of de school de vak- of leergebiedgebonden eindtermen bereikt en of ze de ontwikkelingsdoelen en/of vak- of leergebiedoverschrijdende eindtermen in voldoende mate nastreeft;
- controleert de toepassing van de schooltijd;
- controleert de hygiëne van de schoolaccommodatie, de taalwetgeving, de onderwijs- en schooluitrusting;
- geeft advies over de financiering van de onderwijsinstellingen;
- formuleert beleidsadviezen over het onderwijs.
De inspectie controleert niet louter of een aantal wettelijke voorschriften qua onderwijs worden nageleefd, maar heeft ook aandacht voor de bredere schoolcontext, zoals het schoolklimaat, de relaties tussen de verschillende groepen, de infrastructuur …
De vertegenwoordigende organen van elke erkende filosofische of religieuze gemeenschap organiseren zelf de inspectie en de ondersteuning van de filosofische en godsdienstige vakken die op school worden onderwezen.